EU-Proefprocessenfonds gelanceerd door de Europese Commissie
Toegang tot het recht is van het grootste belang in een goed functionerende democratie. Wanneer de democratie achteruit holt door toedoen van een overheid, dan wordt het belang van de rechtspraak mogelijk nog groter. Via het recht moeten overheden tot de orde geroepen kunnen worden, die hun boekje te buiten gaan. Bijvoorbeeld door maatschappelijke organisaties die als waakhonden van democratie en rechtsstaat optreden. In het belang van die organisaties heeft D66-Europarlementariër Sophie in´t Veld aangedrongen op een EU-proefprocessenfonds.
De Europese Commissie lanceert nu eindelijk dit fonds, met een totale waarde van 600.000 euro. Organisaties kunnen vanaf vandaag langs deze weg financiële steun vragen voor proefprocessen en strategic litigation, die bedoeld zijn om schendingen van democratie, mensenrechten en rechtsstaat in de EU aan te kaarten.
Lange aanloop
Sophie in 't Veld heeft al in oktober 2017 parlementaire steun gekregen voor dit fonds. Toch bleef de implementatie van dit fonds lange tijd uit, ondanks herhaaldelijk aandringen (zie hier, hier en hier) en adviezen van betrokken organisaties aan de Commissie. De opgelopen vertraging is enorm kostbaar. Dit wijt in ´t Veld aan onwil van de Europese Commissie:
"Succesvolle rechtszaken kunnen leiden tot het daadwerkelijk terugfluiten van regeringen die over de schreef gaan. Daar zitten sommige regeringen natuurlijk niet op te wachten. De Commissie vertraagde uit angst voor een felle reactie uit die hoek, terwijl juist nu in Europa geen tijd te verliezen is. Juist nu hebben we organisaties nodig die via de rechter onze grondrechten afdwingen."
"Recent zagen we succes in de Coman-zaak, waarin de EU-rechter heeft bepaald dat koppels van hetzelfde geslacht in alle EU-landen het recht hebben om zich samen te vestigen, in de zaak van Oostenrijker Max Schrems over privacy schending door Facebook en in de zaak van NGO Access Info die meer openbaarheid van EU documenten afdwong. Dit soort successen hebben we meer nodig. Daar moet dit fonds voor gaan zorgen"
Twijfels blijven bestaan
De implementatie van het fonds zal nauwlettend gevolgd worden door de D66-delegatie in het Europees Parlement. Er blijven namelijk twijfels over de wil van de Commissie om projecten te selecteren die echt leiden tot succesvolle rechtszaken. Uiteindelijk moet dit tweejarige fonds worden omgezet in een permanent fonds.
