Het is goed nieuws dat de Commissie die handschoen heeft opgenomen, alhoewel er nog veel te verbeteren valt aan de methodiek van het rapport. Zo wil D66, gesteund door het EP, dat de Commissie ook uitdrukkelijk de mensenrechten opneemt in de jaarlijkse toets, en dat onafhankelijke experts het rapport opstellen. In 't Veld betreurt de timing van het rapport: de meeste parlementen in de EU zijn al met zomerreces waardoor een direct democratisch debat over het rapport niet mogelijk is. Een verzoek van het Parlement om een betere timing werd door de Commissie terzijde geschoven.

De Commissie signaleert zorgwekkende ontwikkelingen in diverse lidstaten, zoals in Polen en Hongarije, maar onderstreept ook dat sommige lidstaten werk maken van de noodzakelijke hervormingen, zoals Slowakije. Dit was ook de conclusie van de “Democracy, Rule of Law and Fundamental Rights Monitoring Group” (DRFMG) in het Europees Parlement in haar rapport van juni dit jaar. 

Sophie in ‘t Veld is voorzitter van de DRFMG:

“Deze rechtsstaatstoets maakt nog eens duidelijk dat we in een echte rechtsstaatscrisis zitten in de EU. Polen erkent het gezag van het EU-recht niet meer en Hongarije breekt in sneltempo de rechten van minderheden af, zoals die van de lhbti-gemeenschap.” 

Ook de moorden op journalisten in de EU, zoals op Malta, in Slowakije, in Griekenland en nu ook in Nederland  tasten het vertrouwen in de rechtsstaat ernstig aan. In ‘t Veld: 

“Europese burgers in iedere lidstaat moeten erop kunnen vertrouwen dat politie en justitie effectief en onafhankelijk werken, dat is ook de basis van onze gezamenlijke Europese samenwerking op die terreinen. Dit rapport mag dus niet verstoffen in een la, het moet leiden tot concrete actie.”

“Alle feiten liggen nu op tafel, geen excuses meer voor de Commissie om niet onmiddellijk EU-gelden in te houden voor regeringen die zich niet aan onze Europese waarden houden.”